Mam taką relację:

materiały: id, typ ...
tłumaczenia: id, materiał_id, lang_id, text

gdzie materiały.id == tłumaczenia.lang_id

A teraz potrzebne jest mi zapytanie, które pozowli na pobranie wszystkich materiałów dla których nie ma jeszcze tłumaczenia w danym języku.
I ... nie wiem, czy to pora taka, czy co - nie wiem jak się za to zabrać.

z góry dzięki za pomoc.

Wreszcie ktoś normalnie opisał relację
To bardzo proste. Musisz do tabeli MATERIALY lewostronnie podłączyć tabelę TLUMACZENIA. Wtedy rekordom z tabeli MATERIALY, dla których nie znaleziono odpowiednika w drugiej tabeli zostaną przypisane wartości NULL i to własnie po nich rozpoznasz rekordy z tabeli MATERIAŁY nie mające odpowiednika w TLUMACZENIA.

Czyli:

[SQL] pobierz, plaintext 
SELECT material.id,material.typ,tlumaczenia.lang_id 
FROM materialy LEFT JOIN tlumaczenia ON materialy.id=tlumaczenia.lang_id
WHERE tlumaczenia.lang_id IS NULL
[SQL] pobierz, plaintext