Mam 2 tablice:

[PHP] pobierz, plaintext 
Array
(
    [0] => stdClass Object
        (
            [zestaw] => przyzwolenia,podmiot,terazniejsze
        )
 
    [1] => stdClass Object
        (
            [zestaw] => podmiot,miary,terazniejsze
        )
 
    [2] => stdClass Object
        (
            [zestaw] => podmiot,miejsca,miary,terazniejsze
        )
 
    [3] => stdClass Object
        (
            [zestaw] => podmiot,terazniejsze
        )
 
)
[PHP] pobierz, plaintext 

[PHP] pobierz, plaintext 
Array
(
    [0] => stdClass Object
        (
            [podtyp] => podmiot
            [ciag] => Natalia
        )
 
    [1] => stdClass Object
        (
            [podtyp] => podmiot
            [ciag] => Ola
        )
 
    [2] => stdClass Object
        (
            [podtyp] => podmiot
            [ciag] => Kasia
        )
 
    [3] => stdClass Object
        (
            [podtyp] => podmiot
            [ciag] => Krysia
        )
 
    [4] => stdClass Object
        (
            [podtyp] => terazniejsze
            [ciag] => grzeje
        )
 
    [5] => stdClass Object
        (
            [podtyp] => terazniejsze
            [ciag] => tnie
        )
 
    [6] => stdClass Object
        (
            [podtyp] => terazniejsze
            [ciag] => kroi
        )
 
    [7] => stdClass Object
        (
            [podtyp] => terazniejsze
            [ciag] => maluje
        )
 
    [8] => stdClass Object
        (
            [podtyp] => miary
            [ciag] => wolno
        )
 
    [9] => stdClass Object
        (
            [podtyp] => miary
            [ciag] => rzadko
        )
 
    [10] => stdClass Object
        (
            [podtyp] => przyzwolenia
            [ciag] => mimo problemów
        )
 
    [11] => stdClass Object
        (
            [podtyp] => miejsca
            [ciag] => za domem
        )
 
)
[PHP] pobierz, plaintext 

Chcę, alby wg wzorca w pierwszej tabli ('zestaw'), losowo podmieniały się wartości z drugiej ('ciag') na podstawie pola ('podtyp').

no i w czym problem? czego nie wiesz? bo ani kodu ani nic.

Chcę. aby stworzyło mi stringi wg wzorców w pierwszej tabeli, dobierając wyrazy z drugiej, które są pooznaczane przez podtyp, a właśnie z podtypów są podmienione wzorce.

no dobrze, to działaj, albo podaj konkret w czym masz problem.

No jak to w czym? Nie wiem jak to podmienić. Co jest niejasnego w moim tłumaczeniu?
Jest np wzór w tablicy 1: podmiot,terazniejszy,miary

teraz chce wyszukac wyrazy spełniające taki schemat. Najduję klucz w drugiej tablicy podmiot: wyrzucam ciag do niego przypisany, itd

Proponowałbym inną strukturę danych i użycie array_rand. Masz przykład i sprawdź jak to działa:

[PHP] generator.zdan.php - pobierz, plaintext 
<?php
$zestaw = array(0 => 'przyzwolenia,podmiot,terazniejsze', 1 => 'podmiot,miejsca,miary,terazniejsze', 3 => 'podmiot,miary,terazniejsze');
$dane['podmiot'][] = 'Natalia';
$dane['podmiot'][] = 'Ola';
$dane['podmiot'][] = 'Kasia';
$dane['podmiot'][] = 'Krysia';
$dane['terazniejsze'][] = 'grzeje';
$dane['terazniejsze'][] = 'tnie';
$dane['terazniejsze'][] = 'kroi';
$dane['terazniejsze'][] = 'maluje';
$dane['miary'][] = 'rzadko';
$dane['przyzwolenia'][] = 'mimo problemów';
$dane['miejsca'][] = 'za domem';
 
echo '<pre>';
print_r($zestaw);
echo '</pre>';
 
echo '<pre>';
print_r($dane);
echo '</pre>';
 
$wylosowany_zestaw = $zestaw[array_rand($zestaw)];
echo '<pre>';
print_r($wylosowany_zestaw);
echo '</pre>';
 
$zdanie = '';
foreach(explode(',', $wylosowany_zestaw) as $podtyp => $rodzaj) {
	$zdanie .= $dane[$rodzaj][array_rand($dane[$rodzaj])] . ' ';
}
echo '<br />Zdanie: ' . $zdanie;
[PHP] generator.zdan.php - pobierz, plaintext 

O to mi właśnie chodziło. + dla Ciebie!